เครื่องใช้ไททรงดำ

เครื่องใช้ที่สานด้วยไม้ไผ่ขัดกันเป็นตาหกเหลี่ยม โปร่งคล้ายชะลอม ขนาดกว้าง ประมาณ 70-80 ซม. สูง 35-50 ซม. มีขอบทั้งด้านบนและล่าง โดยปานแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ ปานเผือน เป็นภาชนะสำหรับใสาเครื่องเซ่นไหว้ผีเรือนและเทวดา และปานขวัญมีลักษณะเหมือนกันกับปานเผือนจะใช้เป็นภาชนะสำหรับใช้ในพิธีแปงขวัญหรือเรียกขวัญ ยุกาญจน์ เจียมจิระพร และคนอื่น ๆ (2542: 25)

หรือตะกร้าหลอด เครื่องใช้สานด้วยไม้ไผ่ มีลักษณะเป็นรูปไข่ปากผายก้นสอบ มีหูสำหรับถือและมีลวดลายละเอียดสวยงาม โดนซ้าหลอดหรือตะกร้าหลอด เป็นภาชนะสำหรับใส่หลอดด้ายเพื่อเตรียมไว้ทอผ้า รวมทั้งสามารถใช้เป็นภาชนะสำหรับใส่หมากพลูได้อีกด้วย ยุกาญจน์  เจียมจิระพร และคนอื่น ๆ (2542: 26)

เครื่องใช้ที่สานด้วยไม้ไผ่ เป็นทรงกระบอกมีทั้งขอบด้านบนและล่าง ขอบด้านบนสานเป็นถาดหรือกระจาดปิดพื้นที่หน้าตัดทรงกระบอกเป็นแอ่งแต่ไม่ลึก โฮ้สานเป็นลายขัดห้าเหลี่ยมทึบ เรียกว่า ลายตะแหลงฮ่อ โดยโฮ้เป็นภาชนะสำหรับเก็บเศษผ้า ด้าย และเครื่องเย็บปักถักร้อยของผู้หญิง ขมุก เครื่องใช้ที่สานด้วยไม้ไผ่ เป็นลายสองรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าและมีฝาปิด ขนาดยาวประมาณ 75 ซม. กว้างประมาณ 35 ซม. สูงประมาณ 40 ซม. โดยขมุกเป็นภาชนะสำหรับเก็บผ้าที่ทอเสร็จแล้ว ซึ่งจะเป็นผ้าผืนหรือผ้าส่วนตัว นอกจากนี้ชาวไทยทรงดำจะเก็บขมุกไว้บริเวณบนเพดานบ้านโดยใช้ไม้ไผ่พาดกับขื่อบ้าน ยุกาญจน์ เจียมจิระพร และคนอื่น ๆ (2542: 25)

เครื่องใช้ที่สานด้วยไม้ไผ่ เป็นลายสองรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าและมีฝาปิด ขนาดยาวประมาณ 75 ซม. กว้างประมาณ 35 ซม. สูงประมาณ 40 ซม. โดยขมุกเป็นภาชนะสำหรับเก็บผ้าที่ทอเสร็จแล้ว ซึ่งจะเป็นผ้าผืนหรือผ้าส่วนตัว นอกจากนี้ชาวไทยทรงดำจะเก็บขมุกไว้บริเวณบนเพดานบ้านโดยใช้ไม้ไผ่พาดกับขื่อบ้าน

ยุกาญจน์ เจียมจิระพร และคนอื่น ๆ (2542: 26)

เครื่องใช้สานด้วยไม้ไผ่ มีลักษณะรูปทรงคล้ายตุ่มน้ำดินเผา แต่มีก้นสอบเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ปากกลอม ถักด้วยหวายละเอียด ประณีต งดงาม ซึ่งเป็นงานฝีมือของผู้ชายไทยทรงดำ โดยกะเหล็บเป็นภาชนะสำหรับใส่เครื่องใช้ประจำตัวเวลาเดินทาง เช่น เสื้อผ้า อาหาร นอกจากนี้ชายหนุ่มชาวไทยทรงดำก่อนที่จะแต่งงานจะสานกะเหล็บ เพราะเป็นเครื่องใช้ชิ้นหนึ่งที่เจ้าบ่าวต้องใช้สะพายตอนเข้าพิธีแต่งงาน ซึ่งจะเป็นขันหมากสำหรับใส่หมากพลู รวมถึงเป็นการแสดงความสามารถของตนเองให้เจ้าสาวเห็นว่าตนเหมาะสมที่จะเป็นหัวหน้าครอบครัว นอกจากนี้การใช้กะเหล็บในพิธีแต่งงาน ยังใช้แตกต่างกันตามฐานะของเจ้าบ่าว หากเจ้าบ่าวเป็นผู้มียศถาบรรดาศักดิ์จะใช้กะเหล็บ 4  ใบ แต่ถ้าเป็นคนธรรมดาจะใช้กะเหล็บ 2 ใบ ยุกาญจน์  เจียมจิระพร และคนอื่น ๆ (2542: 27)

เครื่องใช้สานด้วยไม้ไผ่ลายสอง มีลักษณะเป็นรูปทรงเหมือนตุ่มคอสูง มีฝาสวมครอบมีฐานสี่เหลี่ยมและมีสายสะพาย โดยแอบข้าวหรือกะแอบเป็นภาชนะสำหรับเก็บอาหารต่าง ๆ เช่น ข้าวเหนียว สำหรับสะพายติดตัวไปทำนา ทำงานหรือเดินทางไปสถานที่ต่าง ๆ ซึ่งแอบข้าวหรือกะแอบสามารถเก็บอาหารต่าง ๆ ไว้ได้นานโดยไม่เน่าบูด เพราะไอน้ำจากข้าวเหนียวร้อน ๆ จะถูกดูดซึมไปตามเนื้อไม้ได้ดี ไม่กลั่นตัวเป็นหยดน้ำ จึงไม่ทำให้ข้าวเหนียวแฉะและบูดง่าย นอกจากแอบข้าวหรือกะแอบที่ทำด้วยไม้ไผ่แล้ว ยังมีที่ทำจากไม้ทองหลางหรือไม้นุ่นขุดถากให้เป็นรูปคล้ายตุ่มมีฝาครอบ โดยมีชื่อเรียกว่า ก่องข้าว ยุกาญจน์ เจียมจิระพร และคนอื่น ๆ (2542: 27)

เป็นเครื่องใช้ที่ทำด้วยไม่นุ่นหรือไม้ทองหลาง ขุดให้กลวง มีลักษณะปากกลมทรงกระบอก ตรงกลางป่องสูงประมาณ 30 ซ.ม. ก้นไหนึ่งกรุด้วยไม้ไผ่สานเป็นตารางพอให้ไอน้ำร้อนผ่านขึ้นได้โดยไหนึ่งเป็นภาชนะสำหรับนึ่งข้าวเหนียวซึ่งเวลานึ่งจะนำไหนึ่งไปตั้งบนหม้อน้ำเดือดและมีฝาปิดด้านบนของไหนึ่ง ยุกาญจน์ เจียมจิระพร และคนอื่น ๆ (2542: 28)